Autor  Jacek Przybylski

zweryfikowany

Ekstrakt z owoców papryki cayenne – nie tylko przyprawa

Autor: Jacek Przybylski zweryfikowany
Weryfikacja Karolina Jarząbek

Fakty w naszym serwisie są starannie sprawdzane przez każdego z naszych autorów. Informacje odnośnie faktów dokładnie badamy poprzez tematyczne badania naukowe odsiewając prawdopodobne komercyjne zabiegi.

Capsicum Frutescens – ekstrakt z owoców papryki Cayenne

Wiele osób uważa paprykę cayenne za królową ziół leczniczych. W medycynie tradycyjnej i ludowej, tam gdzie występowały naturalnie od tysięcy lat stosowano je w leczeniu wielu problemów zdrowotnych. Wraz z odkryciem Ameryki papryka cayenne trafiła na stary kontynent i tu także odkryto jej właściwości zarówno lecznicze, jak i te, dzięki którym wiele potraw zyskuje dodatkowy aromat. Warto je stosować, ponieważ zawierają wiele korzystnych składników odżywczych.

Czym są owoce papryki Cayenne

Capsicum frutescens znany popularnie pod nazwą papryki cayenne to gatunek papryki chili, który przez część systematyków jest włączany do gatunku Capsicum annuum. Prawdopodobnie pochodzi z Ameryki Południowej, ale obecnie jest powszechnie uprawiana na obszarach tropikalnych i subtropikalnych na całym świecie.

Odmiany papryki Capsicum frutescens są najczęściej roślinami jednorocznymi, rzadziej bylinami wieloletnimi, ale nawet wówczas czas ich życia to tylko kilka lat. Kwiaty – samopylne lub zapylane przez owady – są białe z zielonkawo-białą lub zielonkawo-żółtą koroną i są owadami lub samozapylonymi. Owoce papryki rozwijają się zwykle wyprostowane w górę spomiędzy liści przybierając formę od elipsoidalnego do lancetowatego stożka. Zazwyczaj są bardzo małe i cierpkie, dorastając do 2 cm długości przy średnicy od 3 do 7 milimetrów. Początkowo bladożółte w miarę dojrzewania nabierają intensywnej jasnoczerwonej barwy (choć niektóre odmiany mogą mieć inne barwy owoców – te uprawiane są najczęściej jako ozdobne szczepy ze względu na intensywne kolory owoców). C. frutescens ma mniejszą różnorodność kształtów w porównaniu do innych gatunków Capsicum. Owoce – papryczki cayenne w różnych postaciach są powszechnie stosowane jako przyprawa w kuchni nadająca potrawom wyrazisty, palący smak. Smak ten jest wywoływany przez kapsaicynę. Poza kapsaicyną nadającą ekstraktowi z owoców cayenne właściwości lecznicze, 100 gramów pieprzu cayenne, mającą wartość energetyczną 318kcal, zawiera następujące składniki (za FoodDataCentral):

• Tłuszcz: 17 g (w tym kwasy tłuszczowe nasycone 3,3 g; wielonienasycone 8 g; jednonienasycone 2,8 g)
• Węglowodany: 57 g (w tym 27 g błonnika i 10 g cukrów)
• Cholesterol: 0 g
• Sód: 30 mg;
• Potas: 2014 mg;
• Magnez: 152 mg;
• Mangan: 2mg;
• Żelazo: 7,8 mg
• Wapń: 148mg;
• Białko: 12 g
• Witamina A: 2081 µg
• Witamina E: 29,8 µg
• Kwas askorbinowy (witamina C): 76,4 mg
• Witamina B6: 2,45 mg
• Witamina K: 80,2 µg
• Ryboflawina: 0,9 mg

Zwiększenie aktywności przeciwutleniającej

Przeciwutleniacze, popularnie znane także jako antyoksydanty, to głównie naturalne substancje pochodzenia roślinnego, które wspierają naturalne mechanizmy obronne komórek. Powszechnie uważane są za środek pomagający w zapobieganiu licznym chorobom takim jak nowotwory, chorobie niedokrwiennej serca czy chorobom neurodegeneracyjnym, takim jak choroba Alzheimera (choć badania kliniczne podają w wątpliwość skuteczność tych substancji). W wyciągu ekstrakcie z owoców papryki rocznej (pieprzu cayenne) oprócz wymienionych już wcześniej witamim C i E, znajdziemy takie subtancje jak beta karoten, cholina, luteina, zeaksantyna i kryptoksantyna, źródło witaminy A będąca rodzajem pigmentu zwanego karotenoidem który nadaje papryce czerwony kolor. Przeciwutleniacze pomagają organizmowi usuwać wolne rodniki – toksyczne substancje, które mogą powodować szkody, jeśli zbyt wiele się nagromadzi.

Odrobina chemii, ogrom smaku

Kapsaicyna to organiczny związek chemiczny silnie drażniący dla ssaków, w tym ludzi. Wywołuje uczucie pieczenia, której jest efektem bezpośredniej interakcji z kapsacyiny z neuronami układu nerwowego. Łączy się z receptorami wanilinoidowym podtypu 1 (TRPV1), które zwykle reagują na ciepło lub mechaniczne uszkodzenie ciała, umożliwiając kationom sodu i potasu przenikanie przez błonę komórkową do wnętrza komórek, które wysyłają mózgu sygnały, interpretowane jako wrażenie ciepła i bólu. Przyłączenie cząsteczek kapsaicyny do receptorów TRPV1 skutkuje ich analogicznym uruchomieniem stąd odczucie palenia (i u niektórych osób – bólu).

Kapsaicyna i kilka pokrewnych związków wspólnie określanych mianem kapsaicynoidów, są wytwarzane przez papryczki chili prawdopodobnie jako środek odstraszający niektóre ssaki. Ze względu na uczucie pieczenia wywołane przez kapsaicynę w kontakcie z błonami śluzowymi, jest ona powszechnie stosowana w produktach spożywczych w celu zapewnienia im pikantności. Stosowana jest zwykle w postaci przypraw, takich jak chili w proszku i mieszanki papryki.  Należy jednak stosować ją stronżnie ponieważ kapsaicyna powoduje pieczenie i często ostry ból w zetknięciu z dowolną tkanką – w szczególności dotyczy to oczu.

Skala ostrości Scoville’a

Ilość kapsaicyny w danej potrawie lub produkcie – stopień jej pikantności – jest mierzona w skali Scoville’a (w skrócie: SHU) opracowanej przez amerykańskiego chemika Wilbura Scoville’a w 1912 e. Dla czystej kapsaicyny wartość SHU wynosi 16 mln. Papryka cayenne ma ostrość od 30 do 50 tyś SHU (dla porównania klasyczny sos Tabasco ma między 2500 a 5000 SHU, zaś najostrzejsze papryki – papryka X nieco ponad 3mln SHU, a papryka Dragon’s Breath ok 2,5 mln SHU). Ludzie często odczuwają przyjemne, a nawet euforyczne skutki spożywania kapsaicyny – przypisuje się to stymulowanemu bólem uwalnianiu endorfin.

Od przyprawy po lek

Papryka cayenne jest czymś więcej niż tylko sposobem na urozmaicenie jedzenia. Od dawna była bowiem stosowana w alternatywnych i tradycyjnych lekach. Obecnie ekstrakt z papryki cayenne jest dodawany do różnych produktów do higieny osobistej, od tych mających na celu łagodzenie dyskomfortu w jamie ustnej lub bólu zęba, po środki wspomagające trawienie. Można go także znaleźć w środkach czyszczących i produktach do kąpieli. Kapsaicyną po nałożeniu na skórę pomaga zmniejszyć odczucia bólu z powodu wielu problemów związanych z bólem. W rzeczywistości miejscowe zastosowanie ekstraktu z papryki cayenne okazało się skuteczne w leczeniu bólu spowodowanego chorobą zwyrodnieniową stawów, reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą, półpaścem i neuropatią cukrzycową (bóle nerwowe związane z cukrzycą). Istnieją również badania sugerujące, że extrakt z papryki Cayenne skutecznie zmniejsza ból pleców, bóle związane z fibromialgią i innymi ogólnymi bólami mięśni. Regularne wcieranie produktów zawierających Cayenne w skórę może pomóc zwiększyć krążenie i zmniejszyć stan zapalny w dotkniętym obszarze, jednocześnie zmniejszając ból.

Przyjmowanie ekstraktu z papryki cayenne pomaga obniżyć ciśnienie krwi

Wysokie ciśnienie krwi stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia na całym świecie. Szacuje się, że ponad 40% dorosłych w wieku powyżej 25 lat ma zbyt wysokie ciśnienie krwi. Eksperymenty prowadzone na zwierzętach wykazały, że kapsaicyna w papryce cayenne może obniżać zbyt wysokie ciśnienie krwi (Dachun Yang, 2010). Kolejne badania wykazały, że kapsaicyna pomogła rozluźnić naczynia krwionośne u świń, co doprowadziło do obniżenia ciśnienia krwi (Mark F McCarty, 2015). Warto jednak zwrócić uwagę, że wyniki przedstawionych badań dotyczą eksperymentów z udziałem zwierząt – działanie kapsaicyny u ludzi może być odmienne i potrzebne są dalsze badania.

Ekstrakt z papryki cayenne wpływa pozytywnie na przewód pokarmowy

Przyprawy dietetyczne i ich aktywne składniki mogą zapewnić wiele korzyści dla układu trawiennego. Wg badań pieprz cayenne może chronić żołądek przed infekcjami, zwiększyć produkcję płynów trawiennych i dostarczyć do żołądka enzymy wspomagając trawienie (Amal K Maji, 2016). Jest to wynikiem stymulacji zakończeń nerwowych w żołądku, odpowiedzialnych za ochronę przed urazami. Dzieje się to wbrew powszechnym mniemaniom, że pikantne jedzenie może powodować wrzody żołądka. Badania naukowe wykazały, że kapsaicyna w papryce cayenne może faktycznie pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia wrzodów żołądka (Satyanarayana, 2006).

Ekstrakt z cayenne ma silne działanie przeciwbólowe

Kapsaicyna stosowana w kremie wykazuje silne działanie przeciwbólowe po nałożeniu na skórę. Wynika to z faktu, że kapsaicyna pomaga zmniejszyć ilość substancji P, neuropeptydu wytwarzanego przez ciało, które wędrując do mózgu zasygnalizuje ból (J Winter, 1995). Zmniejszenie ilość wytwarzanej substancji P redukuje sygnał bólowy, który nie dociera do mózgu, powodując że uczucie bólu maleje (Adam S Sprouse-Blum, 2010).

Ekstrakt z cayenne zawierający kapsaicynę dostępna w postaci kremu do skóry jest zalecany w następujących przypadkach:

• bóle stawów i mięśni;
• bóle dolnej części pleców;
• bóle pooperacyjne;
• bóle spowodowane chorobami układu nerwowego, takimi jak półpasiec (S Chrubasik, 2010) (Hunter Groninger, 2012).

Kapsaicyna ma silne właściwości przeciwbólowe. Łagodzi ból poprzez zmniejszenie ilości substancji P wytwarzanej przez twoje ciało. Należy przy tym pamiętać, by kremu zawierającego kapsaicynę nie nakładać na otwartą ranę.

Ekstrakt papryki cayenne pomaga ograniczyć uczucie głodu

Co ciekawe, papryka cayenne może zmniejszyć głód. Dzięki ekstraktowi z owoców papryki rocznej moża jedząc mniej na dłużej odczuwać sytość. Efekt ten, choć jego mechanizm nie jest w pełni zrozumiany, wykazało wiele badań (Yoshioka M, 1999) (Tremblay A, 2016) (Reinbach HC, 2009) (Ludy MJ, 2012). Działanie to może być związane ze zmniejszeniem produkcji greliny – hormonu odpowiedzialnego za sygnalizowanie głodu (Astrid J. Smeetscorre, 2009). W eksperymencie przeprowadzonym w 2005 r. osoby spożywające kapsaicynę spożywały mniej jedzenia w ciągu dnia niż grupa kontrolna. W szczególności osoby przyjmujące suplementy zawierające kapsaicynę zjadły 10% mniej, a osoby, które piły napój zawierający kapsaicynę, zjadły 16% mniej. Ponadto zgłaszały, że czują się pełniejsze mimo spożywania mniejszej ilości kalorii (Westerterp-Plantenga MS, 2005).

Ekstrakt z cayenne pomaga zwiększyć metabolizm

Kapsaicyna zawarta w papryce cayenne ma właściwości przyspieszające metabolizm. Odpowiedź układu nerwowego na kontakt z kapsaicyną zwiększa ilość ciepła wytwarzanego przez organizm, dzięki czemu spala on więcej kalorii dziennie. Proces ten określany jest mianem termogenezy indukowanej dietą, która powoduje zwiększenie metabolizmu (Janssens PL, 2013). W jednym z eksperymentów osoby, które zjadały śniadanie zawierające kapsaicynę, spalały o 51% więcej kalorii podczas posiłku, w porównaniu do grupy kontrolnej (Clegg ME, 2012). Należy jednak pamiętać, że choć kapsaicyna pomaga zwiększyć metabolizm, ogólny efekt nie był znaczący. Ponadto, efekt odchudzający związany z regularnym spożyciem papryki cayenne, malał z upływem czasu i habitacją organizmu przyzwyczajającego się do przyjmowania kapsacyiny (D.Mattes, 2011). Kapsaicyna w papryce cayenne może pomóc zwiększyć metabolizm jednak efekt ten jest niewielki i maleje wraz z czasem przyjmowania kapsaicyny.

Kremy zawierające ekstrakt z cayenne pom łuszczycę

Łuszczyca to przewlekła choroba należąca do chorób autoimmunizacyjnych. Procesy zapalne łuszczycy charakteryzuje m.in. obecność łuszczących się wykwitów. Choroba ta jest częstą przyczyną problemów dermatologicznych dotykając nawet do 4% populacji. Jest to schorzenie uwarunkowane genetycznie. Obecnie nie jest znane lekarstwo na łuszczycę. Jednak kremy zawierające ekstrakt z cayenne mogą pomóc złagodzić swędzenie i poprawić wygląd obszarów dotkniętych łuszczycą (Shenefelt, 2011). Eksperymentalne badania (J E Bernstein, 1986) wykazały, że u pacjentów z łuszczycą leczonych kremem kapsaicynowym znacznie zmniejszyły się objawy dermatologiczne w porównaniu do grupy kontrolnej. Podobnie jak w przypadku redukcji bólu naukowcy podejrzewają, że w łuszczycy pewną rolę odgrywa substancja P, a kapsaicyna pomaga zmniejszyć ilość substancji P wytwarzanej przez organizm (C N Ellis, 1993).

Ekstrakt z cayenne może zmniejszyć ryzyko raka

Rak jest chorobą charakteryzującą się niekontrolowanym wzrostem komórek. Kapsaicyna zawarta w papryce cayenne wykazuje obiecujące działania zmniejszające ryzyko zachorowania na nowotwory. Robi to atakując wiele różnych ścieżek w procesie wzrostu komórek rakowych (Dong, 2011), jak również prowadzi do apoptozy komórek rakowych (Surh, 2002). Badania wykazały, że kapsaicyna może spowalniać wzrost komórek rakowych, a nawet powodować śmierć komórek w przypadku wielu różnych rodzajów raka, w tym raka prostaty, trzustki i skóry (Ruth Clark, 2016). Chociaż wpływ kapsaicyny na komórki rakowe wydaje się obiecujący, należy pamiętać, że prezentowane wyniki opierają się na badaniach laboratoryjnych i na zwierzętach. Wpływ kapsaicyny na raka u ludzi nie został jeszcze zbadany i konieczne są badania na ludziach, zanim można będzie wyciągnąć jakiekolwiek wnioski.

Podsumowując

Ekstrakt z papryki Cayenne może mieć wiele korzyści zdrowotnych. Są one efektem działania aktywnego biologicznie składnika papryki – kapsaicyny. Mogą zmniejszyć apetyt i pomóc obniżyć ciśnienie krwi, pomagają w walce z bólem, i wykazują obiecujące wyniki w badaniach nad leczeniem raka. Papryczki Cayenne i ekstrakty z jej owoców są ogólnie bezpieczne do spożycia. Jeśli jednak zażywasz leki rozrzedzające krew lub leki na nadciśnienie, skonsultuj się z lekarzem przed wypróbowaniem papryki cayenne lub kremu kapsaicyny.

Bibliografia

Adam S Sprouse-Blum, G. S. (2010). Understanding Endorphins and Their Importance in Pain Management. Hawaii Medical Journal. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20397507/

Amal K Maji, P. B. (2016). Phytochemistry and Gastrointestinal Benefits of the Medicinal Spice, Capsicum Annuum L. (Chilli): A Review. Journal of complementary & integrative medicine. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26756096/

Astrid J. Smeetscorre, M. S.-P. (2009, Czerwiec). The acute effects of a lunch containing capsaicin on energy and substrate utilisation, hormones, and satiety. European Journal of Nutrition, strony 229-234. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2695870/

C N Ellis, B. B. (1993). A Double-Blind Evaluation of Topical Capsaicin in Pruritic Psoriasis. Journal of the American Academy of Dermatology. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7688774/

Clegg ME, G. M. (2012). Combined medium-chain triglyceride and chilli feeding increases diet-induced thermogenesis in normal-weight humans. PubMed Central. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23179202

D.Mattes, M.-J. L. (2011). The effects of hedonically acceptable red pepper doses on thermogenesis and appetite. Physiology & Behavior, 251-258. Pobrano z lokalizacji https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031938410004063

Dachun Yang, Z. L. (2010). Activation of TRPV1 by Dietary Capsaicin Improves Endothelium-Dependent Vasorelaxation and Prevents Hypertension. Cell Metabolism. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20674858/

Dong, A. M. (2011). The Two Faces of Capsaicin. Cancer Research. Pobrano z lokalizacji https://cancerres.aacrjournals.org/content/71/8/2809

Hunter Groninger, M. a. (2012). Topical Capsaicin for Neuropathic Pain. Journal of palliative medicine. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3462404/

J E Bernstein, L. C. (1986). Effects of Topically Applied Capsaicin on Moderate and Severe Psoriasis Vulgaris. Journal of the American Academy of Dermatology. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3760276/

J Winter, S. B. (1995). Capsaicin and Pain Mechanisms. British journal of anaesthesia. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7577249/

Janssens PL, H. R.-P. (2013). Acute effects of capsaicin on energy expenditure and fat oxidation in negative energy balanc. PubMed Central. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23844093

Ludy MJ, M. G. (2012). The effects of capsaicin and capsiate on energy balance: critical review and meta-analyses of studies in humans. European Chemoreception Research Organization. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22038945

Mark F McCarty, J. J. (2015). Capsaicin may have important potential for promoting vascular and metabolic health. Open Heart. Pobrano z lokalizacji https://openheart.bmj.com/content/2/1/e000262

Reinbach HC, S. A.-P. (2009). Effects of capsaicin, green tea and CH-19 sweet pepper on appetite and energy intake in humans in negative and positive energy balance. Clinical nutrition (Edinburgh, Scotland), 260-265. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19345452

Ruth Clark, S.-H. L. (2016). Anticancer Properties of Capsaicin Against Human Cancer. Anticancer Research. Pobrano z lokalizacji https://ar.iiarjournals.org/content/36/3/837.long

S Chrubasik, T. W. (2010). Effectiveness and Safety of Topical Capsaicin Cream in the Treatment of Chronic Soft Tissue Pain. Phytotherapy research : PTR. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21104944/

Satyanarayana, M. N. (2006). Capsaicin and Gastric Ulcers. Critical reviews in food science and nutrition. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16621751/

Shenefelt, P. D. (2011). Herbal Medicine: Biomolecular and Clinical Aspects. 2nd edition. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92761/

Surh, Y.-J. (2002). More Than Spice: Capsaicin in Hot Chili Peppers Makes Tumor Cells Commit Suicide. Journal of the National Cancer Institute. Pobrano z lokalizacji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12208886/

Tremblay A, A. H. (2016). Capsaicinoids: a spicy solution to the management of obesity? International Association for the Study of Obesity, 1198-1204. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26686003

Westerterp-Plantenga MS, S. A. (2005). Sensory and gastrointestinal satiety effects of capsaicin on food intake. International journal of obesity. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15611784

Yoshioka M, S.-P. S. (1999). Effects of red pepper on appetite and energy intake. The British journal of nutrition, 115-123. Pobrano z lokalizacji https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10743483

Komentarze |0|