zweryfikowany
Antyoksydanty – skuteczna ochrona przed niszczącym działaniem wolnych rodników
Autor: Łukasz Dąbrowski zweryfikowany
Weryfikacja Karolina Jarząbek
Fakty w naszym serwisie są starannie sprawdzane przez każdego z naszych autorów. Informacje odnośnie faktów dokładnie badamy poprzez tematyczne badania naukowe odsiewając prawdopodobne komercyjne zabiegi.
Antyoksydanty – co to jest? Znaczenie przeciwutleniaczy dla organizmu
Związki chemiczne, zwane także przeciwutleniaczami, przeciwdziałają „degradacji” materii organicznej w wyniku procesu utleniania. Neutralizują szkodliwe działanie tzw. Wolnych rodników i usuwają ich nadmiar z organizmu. Dzięki temu nie tylko zapobiegają uszkodzeniom komórek, które nieuchronnie towarzyszy starzeniu się, ale także minimalizują ryzyko poważnych chorób cywilizacyjnych – miażdżycy, nadciśnienia, udaru, zawału serca, cukrzycy, raka, choroby Alzheimera, zwyrodnienia plamki żółtej i innych chorób. .
Sama obecność wolnych rodników, czyli reaktywnych atomów tlenu, jest naturalna i nieszkodliwa dla organizmu, o ile nie są one nadmierne. Niestety, niestety, często zbyt wiele z nich pojawia się sami, ze względu na niezdrowy tryb życia i niedostarczanie odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy . Zmiana naturalnej równowagi powoduje stres oksydacyjny, główny czynnik starzenia się i wiele chorób. Ciało ludzkie jest jak dobrze zaprogramowana maszyna wielofunkcyjna. Wszystko w nim działa dobrze, chyba że zaczniemy zakłócać jego działanie z różnych powodów.
Wszak tlen jest niezbędny do życia, a wolne rodniki powstałe w procesach oddychania i metabolizmu równoważone są równie naturalnymi przeciwutleniaczami. Tę delikatną równowagę zaburza palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, nadmierna ekspozycja na słońce, zanieczyszczone środowisko, ciągły stres, nieodpowiednia dieta. Aby uniknąć stresu oksydacyjnego i jego negatywnych konsekwencji, pomóż organizmowi dostarczając mu odpowiednią ilość przeciwutleniaczy.
Rodzaje przeciwutleniaczy. Endogenne i egzogenne przeciwutleniacze. Naturalne i sztuczne
Antyoksydanty dzielimy na endogenne, czyli wytwarzane przez organizm, wewnętrzne i zewnętrzne, egzogenne, zewnętrzne, zewnętrzne, karmione głównie pokarmem, a także w postaci suplementów diety i kosmetyków. Jeśli chodzi o antyoksydanty endogenne, w zasadzie nie mamy wpływu na ich poziom i wiadomo, że zmniejsza się wraz z wiekiem. W każdym razie jednak organizm potrzebuje zewnętrznego odżywiania i dlatego kompensuje niedobory, pobierając przeciwutleniacze z pożywienia.
Te zewnętrzne przeciwutleniacze to naturalne substancje zawarte w żywności, zwłaszcza warzywach, owocach i zbożach. Sztuczne z kolei to związki chemiczne dodawane do żywności w celu przedłużenia jej przydatności do spożycia, takie jak askorbinian sodu E301, kwas mlekowy E270 czy estry kwasów tłuszczowych E304.
Endogenne przeciwutleniacze:
- endogenny koenzym Q10 – chroni przed utlenianiem lipidów zawartych we krwi i błonach komórkowych;
- glutation – produkowany z aminokwasów, bardzo silnego przeciwutleniacza, który chroni wnętrze komórek przed wolnymi rodnikami;
- melatonina – hormon wytwarzany przez szyszynkę, zwany hormonem snu, ma również silne działanie antyoksydacyjne;
- estrogeny , które są hormonami płciowymi;
i również:
- katalaza;
- kwas liponowy;
- kwas moczowy;
- albumina;
- Poliaminy;
- Transferaza;
- Ceruloplazminy;
- Peroksydaza glutationowa.
Naturalne egzogenne przeciwutleniacze:
- witaminy antyoksydacyjne – witaminy A i E działają wewnątrz komórek chroniąc lipidy przed utlenianiem oraz witamina C wychwytująca wolne rodniki z krwi i płynu międzykomórkowego, wpływając na odporność i stan naczyń krwionośnych;
- Na szczególną uwagę zasługują polifenole i najważniejsze z nich bioflawonoidy, uważane za najsilniejsze przeciwutleniacze, a zwłaszcza kwercetyna ze względu na jej działanie antyoksydacyjne;
- karotenoidy – beta-karoten, likopen, likopen, luteina, zeaksantyna, wzmacniające układ odpornościowy, chroniące przed promieniami UV;
- antocyjany – szczególnie cenne dla ochrony wzroku i funkcji mózgu;
- minerały – takie jak cynk , selen, miedź, mangan, kobalt (które również mają swoje endogenne odpowiedniki);
- ksantofile – barwniki roślinne z grupy karotenoidów;
- glutation i koenzym Q10 również występują jako endogenne przeciwutleniacze.
Jakie jest działanie antyoksydacyjne wolnych rodników i jak wpływa na zdrowie?
Antyoksydanty mają zdolność neutralizowania wolnych atomów tlenu poprzez dodawanie brakującego elektronu, a następnie przekształcanie go w neutralną cząsteczkę wydalaną przez organizm. Dlatego uzupełnianie poziomu antyoksydantów poprzez zdrowy tryb życia i zróżnicowaną dietę ma duży wpływ na kondycję całego organizmu.
Neutralizując szkodliwe działanie wolnych rodników, przeciwutleniacze zmniejszają ryzyko wystąpienia raka, chorób układu krążenia, nadciśnienia, cukrzycy, problemów ze wzrokiem, choroby Alzheimera oraz spowalniają procesy starzenia . Ponadto zapewniają lepszą odporność na infekcje.
Regularna, ale umiarkowana aktywność fizyczna (bardzo intensywny wysiłek fizyczny skutkuje szybszym metabolizmem, a co za tym idzie wzrostem poziomu wolnych rodników) i zdrowa, bogata w świeże warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, ryby, mleko a produkty mleczne, nasiona, orzechy i kiełki potraw, będą sprzyjać nie tylko zdrowiu, ale i szczupłej sylwetce. Równie ważny jest dobry sen, regularny wypoczynek i umiejętność odstresowania.
Przeciwutleniacze w żywności
Zgodnie z nowoczesnymi zasadami żywienia powinien opierać się na warzywach . Znajdziemy w nich całe mnóstwo ważnych przeciwutleniaczy. W warzyw czerwony, pomarańczowy i żółty wiśnie obejmują antocyjaniny, beta-karoten, zwane prowitamina A, jak i witaminy C, A i E . Dlatego w naszej diecie powinny znaleźć się: marchew, pomidory, pomidory, papryka, buraki, rzodkiewki, dynie, dynia, tykwy, kukurydza.
Pomidory i przetwory pomidorowe zawierają również dużo likopenu , jednego z najsilniejszych antyoksydantów, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie krwiobiegu. Zielone warzywa – szpinak, brokuły, pietruszka, kapusta, surówki, brukselka, cukinia, ogórki, groszek, bogate w luteinę , zapobiegającą chorobom oczu i chlorofil – charakteryzują się niesamowitymi właściwościami przeciwutleniającymi i zielonkawymi roślinami.
Oczywiście w codziennej diecie nie należy lekceważyć owoców . W jagodach, śliwkach, śliwkach, winogronach, malinach, truskawkach, czarnych porzeczkach, jeżynach, jeżynach znajdujemy ważne witaminy i przeciwutleniacze polifenole, które zapobiegają nowotworom i chorobom układu krążenia. Cenne pod tym względem są również owoce cytrusowe, a orzechy i nasiona dostarczają organizmowi równie ważnego selenu. Wreszcie nie sposób nie wspomnieć o antyoksydantach zawartych w płynach – sokach i koktajlach warzywno-owocowych, zielonej herbacie, czerwonym winie czy kakao oraz przyprawach takich jak cynamon, goździki, imbir, kurkuma, curry, curry, chilli.
Przeciwutleniacze w kosmetykach
Antyoksydanty od dawna znajdują się w wielu preparatach kosmetycznych. Jednak o ile w przeszłości miały one zapobiegać zepsuciu się kosmetyków, dziś są też, a raczej używane, jako narzędzie ochrony skóry i poprawy jej zdrowia. W recepturach wszelkiego rodzaju kremów czy balsamów znajdziemy zarówno syntetyczne przeciwutleniacze, jak i naturalne substancje o właściwościach antyoksydacyjnych, nawet pochodzenia roślinnego.
Jednym z naturalnych składników przeciwrodnikowych zawartych w kosmetykach jest witamina E , zwana witaminą młodości. Zapobiega zmianom związanym ze starzeniem się i chorobami skóry, chroni przed niekorzystnym wpływem środowiska oraz łagodzi podrażnienia. W kosmetyce ważną rolę odgrywają także inne naturalne przeciwutleniacze, takie jak witamina C czy koenzym Q10 , które przyspieszają biologiczną odnowę skóry. Substancje pochodzenia roślinnego, takie jak polifenole i prawdopodobnie najważniejsze flawonoidy, garbniki, katechiny i inne związki mają ogromne znaczenie dla ich silnego działania antyoksydacyjnego.
Antyoksydanty w tabletkach
Ze względu na to, że przeciwutleniacze są niezbędne dla zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu, czasami wskazane jest stosowanie zawierających je suplementów diety. Dotyczy to na przykład osób, których dieta jest uboga w owoce i warzywa i opiera się na przetworzonej żywności lub w celu zapobiegania ryzyku wystąpienia niektórych chorób. Należy jednak ściśle przestrzegać zalecanych dawek, ponieważ nie ma pewności, że przekroczenie norm stwarza zagrożenie dla zdrowia w przypadku niejednoznacznych wyników badań.
Komentarze |0|